सावित्रीबाई फुले भारतातील पहिल्या मुलींच्या शाळेच्या पहिल्या प्राचार्य आणि पहिल्या किसान शाळेच्या संस्थापक होत्या. महात्मा ज्योतिबा आणि सावित्री बाई हे महाराष्ट्र आणि भारतातील समाज सुधारणेच्या चळवळीतील एक महत्त्वाचे व्यक्तिमत्व म्हणून ओळखले जातात. महिला आणि दलित जातींच्या शिक्षणासाठी त्यांनी केलेल्या प्रयत्नांसाठी ते ओळखले जातात. विधवांचे लग्न लावणे, अस्पृश्यता निर्मूलन, स्त्रियांना मुक्ती आणि दलित महिलांचे शिक्षण या उद्देशाने सावित्रीबाईंनी आपले जीवन व्यतीत केले.त्या एक कवि देखील होत्या , त्यांना मराठीची आदिकावित्री म्हणूनही ओळखले जाते. सावित्रीबाई फुले यांचे उपलब्ध साहित्य खालील प्रमाणे आहेत.
पुस्तकं
1) सावित्रिबाई फुले समग्र वाङ्गमय
2) सावित्रिबाई एक प्रवर्तक कि कहाणी
3) सावित्रिबाई फुले काळ आणि कर्तृत्व
लेख
1) स्त्री शिक्षणाच्या अग्रदूत: सावित्रीबाई फुले
2) क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले विशेष
3) ज्ञानज्योती सावित्रीबाई फुले यांनी दिलेला शिक्षणाचा वसा घेऊनच पुठे जातोय ....
व्हिडीओ
2) Savitribai Phule: The Pioneer Of Indian Women's Education : Feminism In India
3) भारत की पहली महिला शिक्षक सावित्रीबाई फुले
4) जानिये भारत की असली शिक्षा की देवी सावित्री बाई फुले की जीवनी
इतर संदर्भ स्रोत
1) स्त्री शिक्षणाच्या जनक ज्ञानज्योती सावित्रीबाई फुले
2) स्त्री शिक्षणाच्या अग्रदूत - सावित्रीबाई फुले Webdunia Marathi
3) सावित्रीबाई फुले - विकिपीडिया
4) स्त्री अस्तित्वाची ज्योत : सावित्रीबाई फुले
5) विविध क्षेत्रातील पहिल्या भारतीय महिला यांचे कर्तृत्व गाथा
संशोधन
1) महात्मा ज्योतिबा फुले एवं सावित्रीबाई फुले का भारतीय नारी शिक्षा मी योगदान
2) सावित्रीबाई फुले यांचे वाङ्मयीन कार्य
"राजमाता जिजाबाई"
(१२ जानेवारी इ.स. १५९८ - १७ जून , इ.स. १६७४)
हिंदवी स्वराज्याच्या जननी "राजमाता जिजाऊ ".छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या मातोश्री जिजाबाई. स्वराज्याचा रक्षक ज्यांनी जन्माला घातला. त्याच्या अंगी स्वराज्य रक्षणाचे बाळकडु पाजुन त्यांना सक्षम करण्यात राजमाता जिजाऊंचे अतुल्य योगदान हा महाराष्ट्र कधीही विसरणार नाही.छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या मातोश्री व शहाजीराजे भोसले यांच्या ज्येष्ठ पत्नी. महाराष्ट्राच्या इतिहासातील त्यांचे स्थान अनन्यसाधारण आहे; कारण त्या केवळ स्वराज्यसंस्थापक शिवाजी महाराजांच्या माता नव्हत्या, तर दीनदुबळ्यांच्या, रयतेच्या मातोश्री होत्या. त्यांचे मूळ घराणे सिंदखेडच्या जाधवराव देशमुखांचे, सुखवस्तू शूर जहागीरदारांचे होते. जिजाबाईंची जन्मतारीख व साल यांविषयीची निश्चित माहिती उपलब्ध नाही; तथापि परंपरेचा दाखला देऊन त्यांचा जन्म १२ जानेवारी १५९८ रोजी झाला, असे काही इतिहासकार मानतात.
जिजाऊं बद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी खालील काही महत्वपूर्ण स्त्रोत महत्वाचे आहेत.
ग्रंथ
Rajmata Jijabai Ane Bijan Stri Ratno. by Pandit Shivprasad Dalpatram
लेख
2) Rajmata Jijabai : Shivaji Maharaj’s inspiration and Hindavi Swaraj visionary
YouTube व्हिडिओ :
1) राजमाता जिजाऊ बद्दल संपूर्ण माहिती।जिजाऊंच्या जीवनातील धाडसी प्रसंग
इतर काही स्रोत
मराठी विश्वकोश : राजमाता जिजाबाई